نوروفیدبک
نوروفیدبک در حوزه سلامت روان کاربرد درمانی دارد. در این شیوه درمانی، عملکرد مغز از طریق یک برنامه کامپیوتری به صورت بلادرنگ نمایش داده می‌شود. نحوه عملکرد این نوع تراپی بسیار ساده است. نورو در حوزه اعصاب به معنی «عصب» است. فیدبک به معنای «بازخورد دریافتی از طریق مغز» می‌باشد. این بازخورد معمولا بعد از اتفاقی خاص مانند مشاهده یک رنگ یا شنیدن یک صدا رخ می‌دهد. برنامه کامپیوتری از سیگنال‌های شنیداری یا بصری استفاده می‌کند تا الگوهای فکری بیمار را پیدا کند. با این سیگنال‌ها می‌توان برای تغییر یا اصلاح واکنش‌های مغز به کمک متخصص اقدام نمود. نوروفیدبک با امید به امکان ایجاد تغییر در علائم اختلالات عصبی مختلف و شرایط سلامت روان طراحی شده است و در حال حاضر با ظهور دستگاه های جدید پیشرفت چشمگیری در درمان اختلالات مغزی داشته است.
نوروفیدبک به طور خاص برای فعالیت‌های مغز طراحی شده است. ین روش ایمن و غیر تهاجمی است. با توجه به اینکه این روش گران می باشد ممکن است برخی افراد از شروع پروسه درمان خود منصرف شوند. اما بهتر است بدانید که این روش نسبت به سایر روش‌ها اثر گذاری بهتری دارد و با شروع این درمان دیگر عوارض استفاده از داروهای مختلف و هزینه آن ها را لازم نیست سالیان سال تحمل کنید. پیشنهاد می دهیم مقاله ” لورتا نوروفیدبک چیست؟ “ را مطالعه کرده و در صورت داشتن هرگونه سوال از مشاوره رایگان تلفنی متخصصین مراکز علوم اعصاب سایبر استفاده کنید.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
نوروفیدبک چیست؟
درمان نوروفیدبک یک نوع تراپی است که امواج مغزی بیمار را رهگیری می‌کند. سپس به بیمار بینش دقیقی درباره عملکرد مغزش در موقعیت‌های مشخص ارائه می‌دهد. هدف از این روش درمانی کمک به بیماران برای کنترل برخی از عملکردهای غیر ارادی بدن است. از جمله این عملکردهای غیر ارادی می‌توان به ضربان قلب، انقباض عضلانی یا امواج مغزی در شرایط خاص اشاره کرد. در بیوفیدبک از ابزارهای الکترونیکی استفاده می‌شود تا فرایندهای فیزیولوژیکی خاصی را که در بدن بیمار اتفاق می‌افتند (و معمولا از آنها آگاه نیست)، به وی نشان دهند.
نوروفیدبک چگونه کار می‌کند؟
بیمار می‌تواند با کمک این روش امواج مغزی خویش را شناسایی و مدیریت کند. این کار با در نظر گرفتن نوع، علت نیاز به درمان و اندازه گیری برخی امواج مغزی انجام می‌شود. منظور از امواج مغزی چیست؟
بیایید امواج مغزی را با یک مثال بررسی کنیم. زمانی به سراغ رهگیری امواج آلفا مغز می‌رویم می‌خواهیم روی موضوعاتی مانند آرامش ذهن، حضور ذهن، عدم توجه و آرامش عمیق تمرکز داشته باشیم. در مقابل برای رهگیری مواردی مانند تمرکز، پایدار نگه داشتن ِآن، اضطراب و حملات پانیک، هوشیاری و هیجان به سراغ امواج بتا می‌رویم.
اگر شخصی در طول روز استرس و اضطراب داشته باشد برای نوروفیدبک تراپی باید امواج آلفا ذهن او را بررسی کنیم. در صورتی که برای بررسی فردی که با بیش فعالی یا ADHD دست و پنجه نرم می‌کند باید به سراغ امواج بتا برویم. برای درک بهتر عملکرد این روش درمانی بهتر است کمی در مورد امواج مغزی اطلاعات کسب کنید.
کاربردهای نوروفیدبک در دنیای واقعی – نوروفیدبک برای چه کسانی مناسب است؟
- نوروفیدبک می‌تواند به درمان بسیاری از بیماران کمک کند، از جمله
- ADHD
- وارد شدن آسیب به مغز
- مشکل در خوابیدن
- استرس
- افسردگی
- PTSD
- از دست دادن شناخت مرتبط با افزایش سن
- اختلالات رفتاری
- تشنج
- ایجاد مشکل یا اختلال در رشد
نوروفیدبک را می‌توان به عنوان یک درمانِ مکمل با سایر راهکار‌ها مورد استفاده قرار داد. دستگاه‌هایی که به شکل هدست یا هدفون طراحی شده‌اند می‌توانند فعالیت الکتریکی مغز بیمار را کنترل کنند. این فعالیت‌ها در کامپیوتر آنالیز و تحلیل می‌شوند. یکی از کاربردهای این دستگاه‌ها تشخیص زمان خواب آلودگی رانندگان و پیشگیری از خطر است. برخی دیگر از بیماران می‌توانند فعالیت مغز خود را در حین مدیتیشن از طریق کامپیوتر مشاهده کرده و وضعیت یا شرایط تمرینات خود را بهبود ببخشند. در صورت داشتن هرگونه سوال در این خصوص می توانید از مشاوره رایگان تلفنی متخصصین مراکز علوم اعصاب سایبر استفاده کنید.
انواع نوروفیدبک
درمان نوروفیدبک دارای انواع مختلفی با بررسی نوع متفاوتی از فرکانس‌های مغزی است. به بیان دیگر در هریک از این روش‌ها الکترودهای متصل به پوست سر نوعِ خاصی از فرکانس‌های مغزی را دنبال می‌کنند. هرکدام از این فرکانس‌ها می‌توانند نحوه واکنش یک فرد را به مسئله‌ای خاص نشان دهند. فرکانس‌های مختلف نحوه‌ی عملکرد یا واکنش‌های مغز را نشان می‌دهند.
فرکانس/ پاور نوروفیدبک
نام دیگر این روش «نوروفیدبک سطحی» است. در این روش، دو الی چهار الکترود برای تشخیص امواج مربوط به اختلال بیش فعالی، استرس و بی‌خوابی به سر فرد بیمار متصل می‌شوند.
پتانسیل قشر آهسته (SCP NF)
کسانی که به بیش فعالی یا ADHD، صرع و میگرن مبتلا هستند می‌توانند از این نوع درمان بهره مند شوند. حتی در کودکانی که بیش فعالی دارند این روش به عنوان یک جایگزین کاربردی به جای تجویز دارو در نظر گرفته می‌شود.
نوروفیدبک با انرژی پایین (LENS)
نوروفیدبک فقط اختلال بیش فعالی را بهبود نمی‌بخشد، بلکه به افرادی که در نقطه‌ی مقابل این گروه از بیماران قرار دارند نیز کمک می‌کند. هدف این نوع درمان افزایش انرژی افراد، تغییر امواج مغزی در حین خواب یا حالت استراحت است. این درمان برای کسانی که بی‌خوابی، فیبرومیالژیا، اضطراب، افسردگی، سندرم پای بی‌قرار و خشم دائمی دارند تجویز می‌شود.
این نوع از درمان به علت ضبط و رهگیری امواجِ مغز در حالت استراحت به تلاش آگاهانه از جانب بیمار نیازی ندارد. در این روش بخش‌هایی از مغز که کمترین فعالیت را دارند به خوبی مشخص می‌شوند. الکترودهای متصل به سرِ بیمار فرکانس‌هایی با میدان مغناطیسی بسیار کم از خود ساطع می‌کنند که با گذشت زمان، می‌توانند به طور بالقوه نحوه عملکرد مغز را تغییر دهند.
هموانسفالوگرافی (HEG)
کسانی که مبتلا به میگرن‌های بسیار بد و وحشتناک هستند باید از این نوع درمان بهره ببرند. الکترودهای متصل به افراد مبتلا به میگرن شدید نشان می‌دهند که جریان خون در کجای مغز مسدود شده است. از این اطلاعات برای بهبود جریان خون و کاهش درد یا بروز مجدد میگرن استفاده می‌شود.
نوروفیدبک Z-score
این نوع نوروفیدبک برای افراد مبتلا به مشکلات در خوابیدن طراحی شده است. طبق یک مطالعه موردی، بعد از گذشت 15 جلسه نوروفیدبک تراپی به مدت 20 دقیقه برای گروهی از افراد، بهبود علائم در آنها گزارش شده است.
توموگرافی الکترومغناطیسی با وضوح پایین (LORETA)
لورتا نوروفیدبک از درمان با اتصال 19 الکترود انجام می‌شود و اثر بخشی بسیار بالابب نسبت به سایر روش ها دارد. دلیل اتصال این حجم زیاد از الکترود این است که مغز برای فعالیت‌های ویژه مربوط به وسواس فکری، اعتیاد و افسردگی و سایر اختلالات مغزی تحت بررسی بهتر و دقیق قرار می‌گیرد. در طی این نوع درمان در مورد عملکرد درونی مغز افراد اطلاعات مفید با جزئیات فراوان به دست می‌آید. در صورت داشتن هرگونه سوال در این خصوص می توانید از مشاوره رایگان تلفنی متخصصین مراکز علوم اعصاب سایبر استفاده کنید.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی عملکردی (fMRI)
این روش همچنان در حال پیشرفت و توسعه می‌باشد. بعد از اتصال الکترودها می‌توان به راحتی روال و عملکرد درونی مغز بیمار را نمایش داد.
فواید نوروفیدبک چیست؟
مهم‌ترین و حیاتی‌ترین مزیت درمان نوروفیدبک این است که می‌تواند به خوبی عملکرد درونی مغز را نمایش دهد. این روش درمانی می‌تواند به بیمار و پزشک کمک کند رفتارهای غیر مفید مغز (ناخودآگاه) را شناسایی کرده و برای تغییر آنها تلاش کنند.
یکی دیگر از مزایای درمان نوروفیدبک این است که واکنش‌های مغز را به صورت بلادرنگ نشان می‌دهد. شناسایی آن ها به درک بهتر واکنش‌های مغز و درک بی طرفانه بودنشان کمک می‌کند. این شیوه درمان برای کسانی که به دنبال مدیریت خشم هستند کاربردی است. اغلب افراد مبتلا به این وضعیت به عوامل و محرک‌های بیرونی حساس هستند و فورا به آن ها واکنش نشان می‌دهند.
آیا درمان نوروفیدبک واقعا اثربخش است؟
درمان نوروفیدبک در گروه‌های کوچک موثر بوده و محققان در حال مطالعه و بررسی اثرات آن هستند. اثربخشی نورو تراپی به دستگاه مورد استفاده، تعداد جلسات و همچنین شرایط بیمار وابسته است. با نوروفیدبک تراپی یک مطالعه روی 20 فرد مسن انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که مغز افراد مسن یا پیر بیش از آنچه تصور می‌شود توانایی دارد.
کودکانی که به بیش فعالی و یا سایر اختلالات مغزی مبتلا هستند نیز می‌توانند از نوروفیدبک بهره ببرند. مطالعه‌ی دیگری در همین زمینه توسط جوئل اف. لوبار و میچی اودل سوارتوود انجام شد. در این تحقیق یک دوره فشرده نوروفیدبک برای دانش آموزان مبتلا به این اختلال (بین بازه سنی 8 تا 19 سال) و والدین آنها برگزار شد. در نتایج این تحقیق تفاوت‌های قابل توجهی در عملکرد دانش آموزان به وجود آمد. والدین اذعان داشتند که نمرات درسی دانش آموزان ارتقا یافته است. همچنین بهبود چشمگیری در نتایج تست TOVA (سنجش کارایی شناختی) به دست آمد. این تحقیق نشان داد که نوروفیدبک تا چه حد به عنوان یک راهکار درمانی می‌تواند برای این گروه از کودکان کارآمد و مناسب باشد.
در یک جلسه درمان نوروفیدبک اتفاقاتی رخ می‌دهد؟
باید حتما یک پزشک متخصص یا مرکز معتبر را برای این نوع درمان انتخاب کنید. در ابتدا بهتر است با پزشک عمومی خود مشورت کنید. بسیاری از آن ها می‌توانند شما را به یک متخصص علوم اعصاب شناختی ارجاع دهند که تجربه کافی در این زمینه دارد. امروزه بسیاری از متخصصان حرفه‌ای درمان نوروفیدبک را ارائه می‌دهند. بهتر است پزشکی را انتخاب کنید که مدارک تایید شده و معتبر داشته باشد. همچنین نظر مراجعین قبلی را جویا شوید. اکثر آن ها باید از پروسه درمان خود رضایت داشته باشند. مراحلی که در طی این جلسه درمانی طی می‌کنید به شرح زیر هستند.
- در ابتدا هدف و علت اصلی نیاز به این روش درمانی باید تعیین شود. اهداف براساس شرایط بیمار و نوع درمان مشخص می‌شوند. به عنوان مثال، هدف از درمان اضطراب برای برخی از اشخاص تنظیم فعالیت امواج سریع مغز است. اصولا این گروه از افراد به دنبال آرامش بیشتری در زندگی خود هستند.
- شما وارد اتاقی می‌شوید که برای آرامش و آسایش هرچه بیشتر بیماران به صورت منحصر بفرد طراحی شده است. هرگونه عامل آزار دهنده‌ای در این مکان حذف شده است.
- جلسات درمانی نوروفیدبک با اتصال الکترودها به سر آغاز می‌شوند. برای این منظور کلاه یا هدبندی با الکترودهای متصل به آن روی سرتان قرار می‌گیرد. حسگرها سیگنال‌های الکتریکی تولید شده توسط مغز را شناسایی کرده و به کامپیوتر منتقل می‌کنند. در طی این پروسه هیچ سوزن، قرص یا دارویی در کار نیست.
- کاری که در طول جلسه از شما خواسته می‌شود انجام دهید به علت مراجعه تان به مرکز مورد نظر وابسته است. به عنوان مثال، ممکن است از شما بخواهند به جسم متحرک روی صفحه نگاه کنید. در طی این پروسه از شما خواسته می‌شود روی صندلی نشسته یا به حالت درازکش قرار بگیرید.
- شخص ناظر فعالیت شما را بررسی کرده و اطلاعات دریافتی توسط کامپیوتر (که امواج مغزی‌تان هستند) را «در مقایسه» با وضعیت ایده آل یا وضعیت ِهدفی که می‌خواهید به آن دست پیدا کنید، قرار می‌دهد.
- در طول این پروسه نحوه عملکرد مغز خود را خواهید دید. هدف اصلی این است که واکنش‌های بلادرنگ و کاملا واقعی داشته باشید تا بتوانید مغز خود را به سمت وضعیت مطلوب هدایت کنید. جلسات معمولا 60 دقیقه طول می‌کشند. به عنوان مثال وقتی متخصص از شما می‌خواهد تا نسبت به رنگ موجود در یک تصویر واکنش نشان دهید، برداشت‌های مختلفی در ذهن‌تان به وجود می‌آیند. اگر احساس منفی در مغزتان داشته باشید، رنگ صفحه نمایش تیره می‌شود. اگر احساس مثبت نشان دهید، صفحه نمایش رنگ روشن را ارائه خواهد داد.
- به یاد داشته باشید که قبل از خروج‌تان از دفتر متخصص به شما نتیجه‌ای ارائه نمی‌شود. درمان نوروفیدبک بین 6 تا 20 جلسه (و حتی بیشتر) زمان نیاز دارد تا به نتایج پایدار دست پیدا کنید. تعداد جلسات بر اساس وضعیت و نیاز هر بیمار متغیر است. علائم بیمار در هر جلسه پیگیری می‌شود. همچنین پاسخ‌های دریافتی و نحوه عملکرد وی در بین جلسات آنالیز می‌شوند. این کار به پزشک اجازه می‌دهد تا پیشرفت و مسیر درمانی بیمار را به صورت دقیق‌تر دنبال کند.
سخن آخر
نوروفیدبک به عنوان ابزار مهمی برای درمان مشکلات زمینه‌ای کاربرد داشته و به عنوان مکملی برای سایر روش‌های درمانی شناخته می‌شود. پزشکان معمولا انجام این روش را در کنار مصرف دارو و یا به عنوان جایگزین کامل دارو درمانی پیشنهاد می‌دهند. در این روش مکان‌های خاصی از مغز بیمار هدف قرار داده شده و تغییرات بیولوژی روی آن ها صورت می‌گیرد. با پیشرفت روز به روز این روش و آمدن دستگاه های پیشرفته ای چون لورتا، در صورت اجرای صحیح می‌توان به نتایج اثر بخشِ آن برای درمان بیش فعالی، میگرن، مدیریت خشم و غیره امیدوار بود.
ممنون که تا پایان مقاله همراه ما بودید. برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص بهترین مرکز نوروفیدبک و دریافت مشاوره رایگان تلفنی از متخصصین مراکز علوم اعصاب و روانشناسی سایبر می توانید با شماره 02144206861 تماس بگیرید و یا روی لینک زیر کلیک کرده و ما را در صفحه اینستاگرم خود دنبال کنید.