اختلال نقص توجه چیست
اختلال نقص توجه یکی از رایج‌ترین مختل کننده‌‌‌های سلامت روان است و شامل دو گروه رفتار (بی‌توجهی و بیش فعالی) می شود. افراد مبتلا به اختلال نقص توجه نمی‌توانند مدت زمان زیادی روی یک کار تمرکز داشته باشند و در عین حال رفتارهای پرخاشگرانه و تحریک پذیری بالایی نیز از خود بروز می‌دهند. این اختلال سن و سال نمی‌شناسد و افراد را در سنین مختلف به خود درگیر می‌کند. در ادامه‌ی مطلب با ما همراه باشید تا بیشتر از اختلال نقص توجه بدانید.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
اختلال نقص توجه و ارتباط آن با بیش فعالی چیست؟
اختلال نقص توجه به مجموعه‌ای از مسائل از جمله تمرکز پایین جهت توجه کردن، بیش فعالی و رفتارهای مداخله‌گرانه گفته میشود. برخی از افراد مبتلا به این اختلال فقط علائم کم توجهی از خود بروز می‌دهند و عده‌ای دیگر نیز فقط تکانشگر و بیش فعال هستند. روابط اجتماعی ضعیف و ناموفق، عدم موفقیت در تحصیل، اعتماد به نفس و عزت نفس پایین و غیره، همگی از جمله مسائلی هستند که بیش فعالی عامل اصلی در ایجاد آن ها محسوب میشود.
اختلال نقص توجه بیشتر در دوران کودکی بروز پیدا می‌کند و همان موقع، بهترین زمان برای کنترل و یا درمان آن است. همچنین بیشتر علائم این اختلال، در کودکان و افراد بزرگسال مشابه است، به همین جهت ممکن است این شباهت موجب تشخیص دیرهنگام آن شود. همچنین ممکن است برخی علائم این اختلال در بزرگسالی با علائم اختلالات دیگری نظیر افسردگی و اضطراب اشتباه گرفته شود. این اختلال در افراد بزرگسال معمولاٌ با تکانش‌گری و توجه بسیار پایین همراه است که در بیشتر مواقع با افزایش سن، کاهش می‌یابند.
رفتارهای تکانشی را بهتر بشناسید!
رفتارهای تکانشی یکی از گسترده‌ترین انواع رفتار در انسان‌ها بوده و به رفتارهای تکانه‌ای نیز معروف هستند. یک لحظه و به طور ناگهانی به انجام یک کار دست زدن را رفتار تکانشی می‌گویند. در رفتار تکانشی، مکث، درنگ و ارزیابی رفتار، معنایی نداشته و فرد بدون فکر دست به اقدام می‌زند. تصمیمات عجولانه، حرف زدن بدون تفکر قبلی و واکنش‌های احساسی از جمله این رفتارها هستند.
رفتارهای تکانه‌ای نیز مانند سایر رفتارها، اگر در حد طبیعی برزو پیدا کنند، اختلال محسوب نمی‌شوند اما اگر فرد دائماٌ دست به چنین فتارهایی بزند دیگر از حالت طبیعی خارج شده و یک اختلال محسوب میشود. گاهی نیز در قالب اختلال نقص توجه و همراه با علائم آن بروز پیدا می‌کند.
علائم اختلال نقص توجه
توجه داشته باشید که علائم اختلال نقص توجه در تمامی افراد یکسان نیست، در برخی افراد این علائم شدید‌تر (به نحوی که زندگی آن ها مختل میشود) و در برخی دیگر نیز این علائم بسیار خفیف‌تر (آنقدر که تشخیص اختلال دشوار میشود) بروز می‌دهند.
علائم اختلال نقص توجه در افراد بزرگسال
- بروز رفتارهای تکانشی
- عدم اولویت‌بندی کارها و در نتیجه بی‌نظمی
- کم آوردن زمان برای انجام امور
- ایجاد مشکل برای تمرکز روی یک کار
- انجام چند کار به صورت همزمان و حصول نتایج بسیار ضعیف
- کار کردن بیش از اندازه و به تبع آن بی‌حوصلگی
- عدم توانایی در برنامه‌ریزی
- ناامیدی از شرایط نامطلوب و در نتیجه اهمال کاری
- تغییر خلق و خوی در کوتاه مدت
تفاوت افراد مبتلا به اختلال نقص توجه با افراد سالم در چیست؟
همه‌ی افرادی که برخی علائم را بروز می‌دهند، مبتلا به این اختلال نیستند. بیشتر افراد در طول زندگی خود برخی از این علائم را نشان داده و پس از مدتی به روند عادی زندگی باز خواهند گشت. اگر خود و یا اطرافیانتان، به تازگی نشانه‌های اختلال نقص توجه را بروز داده‌اید اصلاٌ نگران نباشید، شما مبتلا به این اختلال نشده‌اید. اما بسیار مهم است که دقت کنید این علائم مدت زمان زیادی دوام نداشته و گسترش بیشتری پیدا نکنند. برای دریافت مشاوره تلفنی رایگان از متخصصین مراکز علوم اعصاب و روانشناسی سایبر کلیک کنید.
چه زمانی باید به پزشک متخصص مراجعه کرد؟
اگر هریک از علائم اختلال نقص توجه که در بالا به آن ها اشاره شد به تنهایی و یا همراه با علائم دیگر بروز پیدا کنند و مدت زمان زیادی (شش ماه یا بیشتر) باقی بمانند یا بر تعداد آن ها افزوده شود، نیاز است تا به پزشک متخصص مراجعه نمایید. هرچه سن افراد پایین‌تر باشد، روند درمان بهتر پیش خواهد رفت و زندگی فرد به میزان بسیار کمتری تحت اثرات منفی قرار خواهد گرفت.
معرفی انواع اختلال نقص توجه
این اختلال را بطور کلی می توان به 3 طبقه زیر تقسیم بندی کرد:
عدم توجه و بی دقتی
فرد مبتلا به هیچ عنوان نمی‌تواند روی کارهای خود تمرکز کند. به همین دلیل کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه عملکرد تحصیلی قابل قبولی ندارند.
پیشنهاد می شود مقاله عدم توجه را نیز در این خصوص مطالعه فرمائید.
بیش فعالی و رفتارهای تکانشی
شخص مبتلا بیشتر بر اساس هیجانات و احساسات خود و بدون هیچ گونه فکری دست به انجام کارهایش می‌زند. این نوع از اختلال نقص توجه، نسبت به دیگر انواع آن، آسیب بیشتری به زندگی افراد مبتلا و یا اطرافیان آن ها وارد می‌کند.
نوع ترکیبی
یکی از رایج‌ترین انواع اختلال نقص توجه میان افراد مبتلا است. در این نوع، فرد هم به محیط اطراف و امور خود بی توجه است و هم دست به رفتارهای تکانشی می‌زند.
علت بوجود آمدن اختلال نقص توجه
با این که این اختلال، یکی از انواع رایج اختلالات عصبی درجهان است و افراد زیادی را درگیر خود کرده، همچنان علل اصلی ابتلا به آن به درستی مشخص نشده است. تنها موضوعی که توسط محققان فعال در این حوزه روشن شده این است که علت اختلال نقص توجه، ریشه‌های عصبی و ژنتیکی دارد.
برخی تحقیقات نشان می‌دهند که کاهش سطح دوپامین عامل مهمی در ایجاد این اختلل می‌باشد. دوپامین ماده‌ای است که حرکت پیام از یک عصب به عصب دیگر را تسهیل می‌کند و در پاسخ به عواطف و احساسات نقش بسیار مهمی دارد.
در یکسری از تحقیقات دیگر، گزارش شده است که اختلافات ساختاری مغز موجب بروز اختلال نقص توجه میشود. به عنوان مثال، برخی تحقیقات نشان می‌دهند که افراد مبتلا به این اختلال یا بیشفعالی نسبت به افراد سالم، حجم ماده‌ی خاکستری کمتری دارند. ماده‌ی خاکستری در کنترل مواردی از جمله، سخن گفتن، کنترل ذهن و بدن (خودآگاهی و کنترل بر عضلات) و تصمیم‌گیری نقش دارد. پیشنهاد می دهیم مقاله عدم تمرکز را نیز در این خصوص مطالعه فرمائید.
برخی علل دیگر
از جمله دیگر علل ابتلا را می‌توان در دوران بارداری و یا هنگام زایمان فرزند جست‌وجو کرد. اگر مادر در حین بارداری سیگار بکشد و یا الکل مصرف کند، فرزند خود را تا حد زیادی در معرض خطر ابتلا به اختلال نقص توجه قرار داده است و یا چنانچه هنگام زایمان آسیبی به سیستم عصبی نوزاد وارد شود، احتمال ابتلا به این اختلال افزایش خواهد یافت.
از دیگر علت‌های ابتلا به اختلال نقص توجه، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- سوابق خانوادگی ( در افراد درجه یک خانواده ) و وراثت.
- عوامل محیطی، قرار گرفتن در معرض مواد سمی از جمله سرب، دود سیگار و غیره، در دوران کودکی.
تشخیص اختلال نقص توجه
تشخیص این اختلال در برخی مورد دشوار می باشد اما می توان با مراجعه به متخصص و راه هایی که در ادامه به آن ها می پردازیم، ابتلا به اختلال نقص توجه را اندازه گیری کنید. علائم این اختلال همچنین از حدود 12 سالگی در کودکان بروز یافته و بین پسران شیوع بیشتری دارد.
نقشه مغزی
یکی از جدیدترین روش ها و بهترین روش ها برای تشخیص اختلال نقص توجه و سایر اختلالات مغزی گرفتن نقشه مغزی می باشد. این روش با پیشرفت علم نوروفیدبک و بوجود آمدن دستگاه هایی همچون لورتا نوروفیدبک امروزه طرفداران بسیاری پیدا کرده است. این روش بدلیل دقت بالایی که دارد به متخصص در تشخیص نقاط آسیب دیده مغزی و تشخیص اختلالات مغزی از جمله اختلال نقص توجه بسیار کمک می کند.
مراحل تشخیص
پس از گرفتن نقشه مغزی معمولا به ترتیب مراحل زیر ( با تشخیص متخصص ) طی می شود:
- معاینه توسط پزشک متخصص و گرفتن شرح حال
- پاسخ به پرسشنامه جهت بررسی بیشتر علائم و بررسی سوابق پزشکی بیمار و خانواده‌ی وی
- استفاده از واحد‌های درجه بندی و انجام تست‌های روانشناسی کامپیوتری
- زیر نظر گرفتن رفتارهای فرد مبتلا هنگام یادگیری و غیره و بررسی دقیق سیر علائم وی
- بررسی داروهایی که فرد مصرف می‌کند
- بررسی مشکلات دیگر بیمار از جمله: اختلال در رشد، تشنج، مشکلات تیروئیدی، اختلال در خواب، مسمومیت، آسیب مغز و کاهش قند خون.
روش‌های درمان اختلال نقص توجه
درمان و یا کنترل اختلال در افراد بزرگسال با کودکان تفاوت چندانی ندارد. برخی داروها وجود دارند که برای مصرف کودکان تأیید شده اما برای بزرگسالان کاربرد چندانی ندارند. ضمن اینکه برخی از افراد با مصرف دارو و عوارضی که مصرف آن ها بوجود می آورد مشکل داشته و از مصرف آن ها امتناع می کنند، این داروها موجب درمان اختلال نقص توجه نمی شوند و تنها آن را کنترل می کنند. و به محض قطع مصرف، فرد دوباره به روال سابق خود باز می گردد. پیشنهاد می دهیم مقاله درمان عدم توجه را نیز در این خصوص مطالعه فرمائید.
درمان می‌تواند از راه‌های مختلفی مانند نوروفیدبک، دارودرمانی، روان درمانی و یا تلفیقی از آن ها صورت گیرد. پس از آغاز فرایند درمان ممکن است کمی زمان نیاز باشد تا بهترین روش درمانی شناسایی شود. بسیار مهم است که در این مدت با پزشک متخصص نهایت همکاری را داشته باشید.
درمان اختلال نقص توجه با لورتا نوروفیدبک
لورتا نوروفیدبک دستگاهی است که از آن به عنوان درمان اصلی اختلالت مغزی در کشورهای پیشرفته و بخصوص آمریکا استفاده می شود و چند سالی است که با همت آقای دکتر امین اسداله پور برای اولین بار به ایران نیز وارد شده است و در شعب مختلف مراکز علوم اعصاب و روانشناسی سایبر در شهرهای مختلف ایران امروزه برای درمان اختلالات مغزی از آن استفاده می شود. این روش هیچگونه عوارض جانبی ندارد. برای دریافت مشاوره تلفنی رایگان از متخصصین مراکز علوم اعصاب و روانشناسی سایبر کلیک کنید.
اختلال نقص توجه چه عوارض جانبی دارد؟
- ضعف عملکردی درفرایند تحصیل و شغل
- معضل بیکاری
- ایجاد مشکلات قانونی برای فرد مبتلا و یا اطرافیان وی
- اعتیاد مواد مخدر و یا مصرف الکل
- بروز حوادث غیر عمدی و به دردسر انداختن خود و دیگران
- شروع روابط عاطفی و سپس رها کردن آنها (عدم تعهد و بی قیدی)
- آسیب به سلامت جسم و روح
- اقدام به خودکشی
اختلالات خلقی ناشی از اختلال
- بروز اختلال دوقطبی
- ناامیدی بیش از حد، ابهام داشتن نسبت به شرایط موجود و ترس از آینده
- افسردگی که اجازه‌ی هرگونه اقدام جهت بهبود اوضاع را از فرد می‌گیرد
- اضطراب
این علائم می‌توانند به تنهایی و یا همراه با یکدیگر بروز پیدا کنند یا یک علامت، شرایط را برای ایجاد علائم دیگر فراهم آورد. به عنوان مثال، ابهام نسبت به زمان حال و ترس از آینده می‌تواند شرایط را برای افسردگی فراهم آورده که خود موجب بروز اضطراب و نگرانی‌های شدید در فرد مبتلا میشود.
نتیجه‌گیری
اختلال نقص توجه یکی از اختلالات رایج میان افراد (چه کودکان و چه بزرگسالان) است که منشاء بروز آن همچنان نامشخص باقی مانده است. این اختلال اگر در کودکی و با بروز اولین علائم کنترل و یا درمان شود، از آسیب بیشتر به زندگی افراد در دوران بزرگسالی جلوگیری خواهد شد.
چنانچه این علائم تشخیص داده نشوند و یا به هر دلیل دیگری به دوران بزرگسالی منتقل شوند تغییر رویه داده و امکان دارد با اختلالات دیگر مانند اختلال ADD و غیره، اشتباه شوند. به همین دلیل درمان افراد بزرگسال کمی سخت‌تر خواهد شد. خوشبختانه جای هیچ گونه نگرانی نیست زیرا، راه‌های تشخیصی و درمانی گسترده‌ای برای اختلال نقص توجه وجود دارد که می‌توانند بسیار کمک کننده باشند.
برای دیدن نظرات مراجعین و نتایج درمانی لورتا بر روی بیماران بر روی لینک زیر کلیک کنید. همچنین می توانید سخنان آقای دکتر امین اسداله پور را نیز در اینستاگرم سایبر به آدرس زیرمشاهده فرمایید:
صفحه اینستاگرام مراکز علوم اعصاب و روانشناسی سایبر