روش های درمان اختلال یادگیری در کودکان
درمان اختلال یادگیری در کودکان، ابتدا شاید برای اکثر والدین ترسناک و دلهره‌آور به نظر برسد. ولی باید بدانید که این عارضه در کودکی و قبل از سن ورود کودک به مدرسه قابل تشخیص و بهبود است.
امروزه روش‌های گوناگونی برای درمان اختلال یادگیری در کودکان به وجود آمده است که در ادامه به بررسی این روش ها می پردازیم. پس نیازی به نگرانی و ترس نیست صرفاً باید صبور باشید و حوصله به خرج دهید. کودک شما نیاز به تمرین‌ها و اجرای روش‌های درمانی برای بهبود دارد. تأثیرگذاری این مسئله تا حد زیادی بستگی به شکیبایی والدین خواهد داشت.
متأسفانه اکثر والدین پس از مدتی ناامید می‌شوند و فرایند درمان اختلال یادگیری در کودکان را به تعویق بیندازد. اینگونه رفتارها میتواند به کودک و اعتماد به نفس او صدمه وارد کند و باعث شود که کودک در محیط های مختلف مانند مدرسه و کلاس های آموزشی، در ارتباط برقرار کردن با هم سن و سال های خود مشکل داشته باشد و بر نحوه زندگی او تاثیرگذار باشد.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
اختلال یادگیری چیست؟
اختلال یادگیری در کودکان، یک اختلال عصبی است. کودکانی که به این نوع بیماری دچار هستند معمولاً در فهم، استدلال، یادگیری برخی مسائل و هماهنگی ارتباط بینایی و حرکتی مشکل دارند. البته این علائم بدین معنا نیست که فرد دارای هوش کمتری نسبت به بقیه است. آن ها صرفاً به روش‌های متفاوتی نسبت به باقی افراد برای یادگیری و فهم مسائل نیاز دارند. قابل ذکر است که درمان اختلال یادگیری در کودکان قطعی نیست ولی طبق آمار بدست آمده، امروزه با پیشرفت علم می توان این اختلال را درمان کرد و در صورت عدم درمان کامل می توان با روش‌های گوناگون آن را تا حد زیادی بهبود بخشید.
راهنمائی: در این مقاله صرفا به بررسی نحوه درمان این اختلال در کودکان می پردازیم، برای اطلاعات بیشتر درخصوص درمان اختلال یادگیری و انواع آن در سنین مختلف می توانید روی لینک مطلب کلیک کنید و مطلب دیگر ما در این خصوص را نیز مطالعه فرمائید.
علائم اختلال یادگیری در کودکان
در ابتدا باید بگوییم اختلال یادگیری در هر کودکی به شکلی متفاوت بروز میکند. پس علائم دقیق و معینی وجود ندارد که بتوان تمامی کودکان را با آن ها سنجید. همچنین سن بروز این اختلال در هر کودک متفاوت است. امکان دارد این علائم در برخی کودکان بصورت اختلال خواندن یا اختلال نوشتن خود را بروز دهند و برخی دیگر در حل ریاضیات.
علائم اختلال یادگیری در کودکان مختلف است. با این حال یک سری از علائم و نشانه‌ها وجود دارد که بروز آن ها میتواند نشان دهنده اختلال یادگیری در کودکان باشد که در ادامه به آن ها می‌پردازیم.
سایر نشانه های اختلال یادگیری در کودکان
قابل ذکر است که هر کودکی امکان دارد یکی از علائمی که ذکر خواهیم کرد را برای مدتی کوتاه داشته باشد، اما این نوع علائم موقت نشان دهنده اختلال یادگیری نیستند.
بطور عمده نشانه‌های اختلال یادگیری در کودکان بصورت زیر می باشند:
- در یادآوری مواردی که آموزش دیده مشکل دارد.
- مفهوم زمان را درک نمی‌کند.
- وسایل خود مانند کتاب‌ها یا دفترهایش را بیش از اندازه گم می کند.
- نمی‌تواند به درستی از دستورالعمل‌هایی که به او داده میشود پیروی کند.
- در فعالیت‌های فیزیکی همچون ورزش کردن و راه رفتن عدم هماهنگی و مشکل دارد.
- هیجانات و واکنش‌های شدیدی را از خود در خانه و مدرسه نشان می‌دهد.
- در مقابل انجام تکالیفی از قبیل خواندن و نوشتن یا حل ریاضیات مقاومت میکند یا اعتراض دارد.
اگر کودک شما به صورت مداوم این مشکلات را دارد بهتر است برای تشخیص قطعی به روانشناس یا پزشک متخصص مراجعه کنید.
روش تشخیص اختلال یادگیری در کودکان
روش‌های متفاوتی برای تشخیص و درمان اختلال یادگیری در کودکان وجود دارد. به عنوان مثال می‌توانید با گرفتن یک سری آزمایشات و تست‌ها از فرزند خود به مشکل او پی ببرید. اگر احساس کردید که تشخیص آن از عهده شما خارج است باید به یک متخصص یا روانشناس مراجعه کنید.
توجه داشته باشید که گاهی تشخیص این اختلال در کودکان بسیار سخت و پیچیده است. به صورتی که تیمی از متخصصان و روانشناسان مختلف باید بر روی کودک شما کار کنند. متخصصینی که می‌توانند در این زمینه به شما کمک کنند شامل: روانشناس بالینی، روانشناس کودک، روانشناس رشد، روانشناس تربیتی، گفتار درمان، متخصص علوم اعصاب و روان، روان پزشک، سایکومتریست‌ها هستند. برای دریافت مشاوره رایگان تلفنی از متخصصین شعب مختلف مراکز علوم اعصاب و روانشناسی سایبر با شماره 02144206861 می توانید تماس بگیرید.
از چه آزمون‌هایی برای تشخیص اختلال یادگیری در کودکان استفاده میشود؟
برای تشخیص و درمان اختلال یادگیری در کودکان مراکز درمانی و مدارس از آزمون‌های مختلفی استفاده می‌کنند. مخصوصاً برای افرادی که دارای معلولیت هستند امکان دارد در صورت نیاز آزمون‌های بیشتری گرفته شود تا بتوانند تشخیص دقیق‌تری داشته باشند. اما به طور کلی معمولاً از پنج آزمون، نقشه مغزی، زبان، یکپارچگی بینایی – حرکتی، تست هوش و آزمون پیشرفت تحصیلی استفاده می‌کنند.
نقشه مغزی
نفشه مغزی همانند سونوگرافی برای مغز عمل می کند و تمامی نقاط آسیب دیده مغز را نمایش می دهد. این عمل با دستگاه های نوروفیدبک صورت می گیرد و بسیار روش دقیقی نسبت به سایر روش ها می باشد و اطلاعات مفیدی را به دکتر متخصص ارائه می دهد که در تشخیص اختلال فرد، می تواند به او بسیار کمک کند.
معمولا پس از گذشت تعدادی از جلسات درمانی به تشخیص متخصص و برای مشاهده تاثیر روند درمان بار دیگر از مغز فرد دارای اختلال نقشه گرفته می شود و با مقایسه این دو نقشه، دکتر متوجه می شوند که روند درمان بخوبی صورت گرفته یا خیر و در صورت نیازی تغییراتی را در پروتکل درمانی فرد اعمال می کند.
تست زبان
این آزمون سعی دارد که توانایی کودک را در گفتار، نوشتار، درک مفهوم صحبت‌ها، واکنش و پاسخ او به سؤالات مشخص سازد. همچنین در این تست از آزمون رشد زبانی، آزمون بالینی CELF یا پایه زبانی و آزمون ایجاد کلام گلدمن فریستو استفاده میشود. پس از تشخیص توانایی کودک در هریک از مهارت، متخصص رشد و پرورش کودک، فرآیند درمان اختلال یادگیری در کودکان را آغاز میکند.
آزمون یکپارچگی بینایی – حرکتی
درواقع این آزمون مشخص میکند که آیا فرزند شما میتواند میان حس دیداری و حرکتی خود به درستی ارتباط برقرار کند یا خیر. به عبارت بهتر توانایی ترسیم و واکنش کودک نسبت به محیط اطراف و آنچه می‌بیند را مشخص می‌سازد. در این تست از دو آزمون بندر گشتالت و آزمون رشدی استفاده میشود.
تست هوش
از تست هوش نیز برای تشخیص و سپس درمان این اختلال در کودکان استفاده میشود. این نوع تست‌ها شامل دو ضریب رایج IQ و EQ هستند. برخی از مدارس سالانه از دانش‌آموزان خود آزمون هوش می‌گیرند تا اگر فردی دچار اختلال یادگیری است هرچه سریع‌تر مشخص شود. البته قابل ذکر است که تست هوش برای هر رده سنی کاملاً متفاوت است و باید با دقت به سن کودک انجام شود.
آزمون پیشرفت تحصیلی
بیشتر مدارس به طور مداوم آزمون‌های طبقه بندی شده پیشرفت تحصیلی را برگزار می‌کنند. اینگونه آزمون‌ها می‌توانند به تشخیص و درمان اختلال یادگیری کودکان کمک کند. آزمون پیشرفت تحصیلی بر روی مهارت‌های خواندن، نوشتن و حل ریاضیات تمرکز دارد. در این تست از آزمون‌های وودکاک-جانسون، وکسلر، آزمون پیشرفت تحصیلی دامنه وسیع و آزمون کافمن استفاده میشود. این آزمون ها در بسیاری از مراکز علوم اعصاب و روانشناسی موجود می باشند و شما می توانید با مراجعه به این مراکز، از متخصصین آنها بخواهید که از کودکتان این آزمون ها را بگیرند.
انواع اختلال یادگیری در کودکان
علائم، نشانه ها و اختلال یادگیری طیف وسیعی را دارند، به همین علت هر کودکی میتواند در زمینه متفاوتی مشکل داشته باشد. در این قسمت می‌خواهیم انواع اختلال یادگیری در کودکان را بررسی کنیم.
قابل ذکر است که تشخیص و شروع درمان اختلال یادگیری در کودکان قبل از ورود کودک به مدرسه و حتی پیش از دبستان بسیار مهم است. فهمیدن این مسئله به جلوگیری از تخریب اعتماد به نفس و شخصیت کودک شما کمک خواهد کرد. شروع این روند در سنین کم می تواند بسیار تاثیر گذار باشد و به دریافت نتیجه بسیار سرعت ببخشد. پس باز هم تأکید می‌کنیم که سنین طلائی را برای شروع روند درمان اختلال یادگیری در کودکان را نباید هرگز از دست داد و حتما از این فرصت باید استفاده کرد.
اختلال یادگیری نوشتن
کودکانی که اختلال یادگیری در نوشتن دارند، در سازماندهی و شکل دادن به حروف و کلمه و نوشتن آن ها بر روی کاغذ دچار مشکل هستند. در واقع آن ها نمی‌توانند ارتباط خوبی میان آنچه در ذهن دارند و پیاده سازی فیزیکی حروف بر روی کاغذ ایجاد کنند.
پس از تشخیص اختلال نوشتن، کاردرمانی و انجام فعالیت های دستی از بهترین روش های درمان اختلال یادگیری در کودکان از نوع نوشتاری است.
اختلال یادگیری خواندن
این اختلال شامل دو نوع مختلفمی باشد. اختلال در خواندن و هجی کردن کلمات و اصوات و نوع دیگر، اختلال در درک و فهم متنی که کودک در حال خواندن آن است. یعنی اینکه کودک نمی‌تواند معنای مطلبی را که می‌خواند را بفهمد.
اختلال یادگیری ریاضیات
مسائل زیادی در ایجاد اختلال یادگیری ریاضی دخیل هستند. به عنوان مثال اختلال خواندن و یا عدم توانایی هماهنگی دیداری و نوشتاری میتواند در به‌وجود آمدن اختلال یادگیری ریاضی تأثیر داشته باشند. کودکان دارای این نوع اختلال نمی‌توانند علائم و مفهوم آن ها را به یاد بسپارند. به عنوان مثال آن ها نمی‌توانند بفهمند که علامت جمع چه کاری انجام می‌دهد یا در خواندن ساعت و بازگو کردن آن ناتوان هستند. متخصصین یادگیری در حوزه درمان اختلال یادگیری در کودکان از طریق روش های تقویت مهارت های ریاضی به آن ها کمک می کنند.
دیگران مقاله ” درمان اختلال ریاضی “ را نیز مطالعه می کنند.
اختلال دیداری
کودکانی که به این اختلال دچار هستند نمی‌توانند ارتباط خوبی میان چیزی که می‌بینند و درک آن برقرار کنند. آن ها نمی‌توانند شکل اعداد، تفاوت حروف یا کلمات را تشخیص دهند. همچنین امکان دارد حروفی را در میان نوشتن یک کلمه یا یک خط دفتر خود جا بیندازند. اینگونه کودکان اکثراً نمی‌توانند ارتباط خوبی میان چشمان و حرکت دست هایشان برقرار کنند. توجه کنید که پیگیری روند درمانی به بهبود رشد و احساس مثبت آن ها در زندگی کمک میکند.
روش‌های درمان اختلال یادگیری در کودکان
همانطور که ذکر کردیم در ابتدای مقاله، روش های مختلفی برای بهبود این اختلال وجود دارد. برخی روش‌ها مانند: نوروفیدبک، دارو درمانی و استفاده از بازی در اکث مواقع می توانند به سادگی اختلال را درمان کنند. استفاده از بازی‌هایی که با آموزش ادغام شده‌اند، به خصوص بازی های گروهی میتواند تأثیر بسزایی داشته باشد. همچنین استفاده از اپلیکیشن‌هایی که متن را برای کودکان هجی میکند یا بهره بردن از کلاس‌های خصوصی که در آن ها از روش‌های خاصی برای بهبود ریاضیات یا خواندن و نوشتن استفاده میشود، میتواند تا حد زیادی تأثیرگذار باشد. در ادامه چندین روش مشهور مورد استفاده برای درمان اختلال یادگیری در کودکان را توضیح خواهیم داد.
درمان نوروفیدبک
در این روش به وسیله دستگاه‌های بسیار پیشرفته امواج مغز کودک را دریافت و بررسی می‌کنند. لورتا نام جدیدترین دستگاه نوروفیدبک می باشد که در حال حاضر توانایی درمان این اختلال را دارد و خوشبختانه چند سالی است که این دستگاه وارد کشور عزیزمان ایران نیز شده است و از آن برای درمان این اختلال استفاده می شود.
اجرای این روش در درمان اختلال یادگیری در کودکان بسیار مفید و رایج است. در این روش هیچ اشعه یا ماده ای به مغز کودک وارد نمی شود و تنها فرکانس های مغز کودک هنگام مشاهده تصاویر ثبت می گردد. بنابراین هیچگونه عوارض جانبی نداشته و با خیال راحت می توانید از آن استفاده کنید. این روش به عنوان اصلی ترین روش درمان این اختلال در کشورهای پیشرفته می باشد.
برای اطلاع بیشتر از نحوه درمان بوسیله لورتا نوروفیدبک روی لینک کلیک کنید.
نقش مصرف دارو در درمان اختلال یادگیری در کودکان
با اینکه تعداد کسانی که از دارو برای بهبود استفاده کرده اند هنوز بسیار کم است ولی در بعضی اوقات کودک نیاز به دریافت برخی داروها برای بهبود عملکرد مغز دارد. به عنوان مثال در روش مگا ویتامین درمانی، برای بهبود علمکرد کودک از دوزهای بسیار بالای ویتامین‌ها استفاده میشود.
بازی‌های آموزشی
ترکیب بازی‌های خاص و آموزشی میتواند تأثیر بسیار خوبی در درمان اختلال یادگیری در کودکان داشته باشد. بازی‌هایی مانند دومینو رابطه، برخی از بازی‌های کامپیوتری و بازی پیدا کردن شکل‌ها می‌توانند در این زمینه سودبخش است. پدر و مادر با صبوری باید این بازی ها را به کودک آموزش دهند و او را تشویق کنند تا کودک به انجام اینگونه بازی ها علاقه مند شود.
درمان اختلال یادگیری در کودکان مبتلا به نارساخوانی
ممکن است از داروهایی خاصی برای درمان اختلال خواندن و عدم تمرکز یا رفع استرس و اضطراب استفاده شود. اما معمولاً از روش درمانی اورتون گلینگهام استفاده میشود. در این روش با توجه به سطح کودک و با استفاده از حواس مختلفی مانند دیدن، شنیدن و لامسه، ارتباط میان حروف، کلمات و اصوات یاد داده میشود. این روش قصد دارد که هجی کردن کلمات و حروف را به صورت گام به گام و جزئی‌تر به کودک آموزش دهد.
درمان اختلال ریاضیات
این نوع اختلال در کودکان صرفاً با تمرین مداوم برطرف نمی‌شود. درمان اختلال یادگیری در کودکان باید به روش‌های نوآورانه و متنوع اجرا شود. به عنوان مثال بازی با سنگ‌های رنگی یا تکه چوب‌های اسباب بازی و دسته بندی آن ها یا ساخت دومینو و چیدن آن میتواند به بهبود این اختلال و بالا بردن تمرکز کمک شایانی کند.
درمان اختلال یادگیری در کودکان از نوع دیداری
برای تقویت و بهبود حس پردازش دیداری کودک می‌توانید به عنوان مثال برای حفظ تمرکز، آن را تشویق به مرتب کردن میز خود کنید. در دفتر او از نشانه‌هایی رنگی استفاده نمایید تا خطوط را جا نیندازد یا بتواند تشخیص دهد که از کدام سمت شروع به نوشتن کند. بازی با پازل یا جورچین‌ها می‌توان تأثیر زیادی در درمان اختلال یادگیری در کودکان داشته باشد. سعی کنید عوامل حواس پرتی را از روی دیوار یا میز کودک حذف کنید. برای راحتی کودک می‌توانید یک نمونه از الفبا را به عنوان مدل بر روی میز او قرار دهید تا بتواند هنگام نوشتن از او کمک بگیرد.
درمان اختلال نوشتن
درمان اختلال یادگیری در کودکان که مبتلا به اختلال نوشتن هستند با کارهایی وابسته به مهارت های دستی انجام میشود. به عنوان مثال می‌توانید یک رواننویس در اختیار او قرار دهید تا خطوط دلخواهش را ترسیم کند. روش درست مداد دست گرفتن را به او آموزش دهید. می‌توانید با او بازی‌هایی مانند نخ سوزن و یا شوت کردن توپ انجام دهید.
نتیجه گیری
برای درمان اختلال یادگیری در کودکان روش های متفاوتی وجود دارد. کافی است که به یک متخصص در این زمنیه مراجعه کنید تا به شما کمک کند. باید بدانید که کودکانی که اختلال یادگیری دارند کودکانی بسیار توانمند هستند و این مشکل دلیلی بر هوش کم یا عدم توانایی آن ها نیست. در ادامه اشاره شد که هرچه سریع‌تر این اختلال تشخیص داده شود، درمان آن راحت‌تر خواهد بود. همچنین نقش پدر و مادر در همراهی و درمان اختلال یادگیری در کودکان انکارنشدنی است.
توجه داشته باشید که پدر و مادر باید در طول درمان کودک محیطی آرام و بی استرس را در خانواده برای کودک محیا کنند. در غیر این صورت روند درمان بطور کند تری انجام می پذیرد. امیدواریم که این مقاله مورد پسند شما عزیزان بوده باشد. برای دریافت اطلاعات بیشتر و دیدن ویدئو های سخنان دکتر امین اسداله پور در این خصوص، می توانید ما را در صفحه اینستاگرم خود نیز دنبال کنید. آدرس صفحه اینستاگرام مراکز علوم اعصاب و روانشناسی سایبر به نشانی زیر می باشد:
