درمان تشنج و راهنمای جامع پیشگیری و کنترل آن
وقتی صحبت از درمان تشنج میشود، بحث کنترل و پیشگیری از آن مدنظر قرار دارد و یا این که در صورت بروز تشنج، به روند کاهشی آن درافراد کمک شود.
درمان تشنج، بسته به نوع تشنج و عامل ایجاد کننده‌ی آن متفاوت است. به عنوان مثال بیماری که دلیل تشنج او، صرع بوده، بهتر است از روش های متفاوتی برای کنترل تشنج استفاده نماید. بهتر است بدانید، تشنج از زمان بروز خود یک روند نزولی را دنبال می‌کند و از شدت آن کاسته شده تا پایان یابد، اما اگر تشنج پی درپی تکرار شد و یا طول مدت آن افزایش یافت، باید آن را جدی بگیرید و برای کنترل آن اقدام نمایید ( تشنج استاتوس ).
تشنج استاتوس، به تشنجی گفته می شود که بیشتر از 30 دقیقه باشد و قبل از این که بیمار هوشیار شود، دوباره تکرار شود. علت آن می‌تواند قطع دارو، عفونت‌های داخلی، استرس و یا مصرف داروهای خاص باشد. این نوع از تشنج یک مورد بسیار جدی می‌باشد، برای کنترل آن به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
اقدامات اولیه برای درمان تشنج
- بررسی سلامت سیستم تنفسی
- اطمینان از سلامت سیستم گردش خون
- تجویز استفاده از ماسک اکسیژن
- برقراری ارتباط وریدی برای خون گیری و اندازه گیری قند خون
- تجویز گرفتن نوار قلب
- تجویز آزمایش خون کامل و بیوشیمی خون که عبارت است از (BS ، CBC، کراتینین، اوره، سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم).
دستورات بالا توسط پزشک صادر می‌شوند و بهتر است همزمان با آن ها درمان تشنج با استفاده از روش های زیر نیز آغاز شود.
راه های درمان تشنج
بسته به اینکه این بیماری از نوع کانونی است و یا گسترده، درمان‌های متفاوتی برای آن وجود دارد که می‌توانند در کاهش عوارض آن و یا توقف کامل آن ها مؤثر باشند.
درمان تشنج با نوروفیدبک
در این روش که روش جدید و پیشرفته ای می باشد، ابتدا با استفاده از دستگاه های پیشرفته نوروفیدبک از فرد مبتلا نقشه مغزی گرفته می شود و سپس متحصص با ویزیت بیمار و بررسی نقشه مغزی او متوجه نقاط آسیب دیده مغز او می شود و طی چندین جلسه درمانی، باعث بهبود عملکرد این نقاط آسیب دیده در مغز بیمار می شود. در نتیجه پس از پایان جلسات بیمار، درمان تشنج و یا بهبود آن تحقق می یابد. این روش بدلیل نداشتن عوارض جانبی داروها و خطرات جراحی، بسیار مورد توجه قرار گرفته است و همین طور اثربخشی بالایی نیز نسبت به سایر روش ها دارد.
برای اطلاع بیشتر از نحوه معالجه تشنج با استفاده از این روش می توانید از مشاوره رایگان تلفنی متخصصین مراکز علوم اعصاب و روانشناسی سایبر استفاده کنید و یا به شعب مختلف آن در شهرهای تهران، اهواز، تبریز بطور حضوری مراجعه فرمائید.
درمان تشنج با بیوفیدبک
در این روش سنسورهای الکترونیکی روی پوست افراد قرار می‌گیرند و به طور غیر مستقیم میزان فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک را ارزیابی می‌کنند. متخصصین در این زمینه، میزان فعالیت‌های سیستم عصبی سمپاتیک را بررسی نموده و به فرد بیمار کمک می‌کنند از وضعیت بدن خویش آگاهی بیشتری پیدا کند. این روش برای آموزش جهت شناسایی و درک علائم هشدار تشنج و انجام اقدامات پیشگیرانه بسیار کمک می‌کند.
درمان تشنج با دارو
اگر منشاء تشنج، بیماری صرع باشد می‌توان با استفاده از داروهای ضد تشنج (Anti-seizure یا Anti-convulsants) آن را کنترل کرد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص مقاله “ درمان صرع ” را نیز مطالعه فرمائید.
ممکن است پیش از رسیدن به یک داروی مؤثر، مجبور شوید چند نوع داروی ضدتشنج مختلف را امتحان کنید. این داروها عبارتند از:
داروهای ضد صرع (AEDs)
ساز و کار متفاوتی از این داروها برای جلوگیری از تشنج گزارش شده است. هنوز محققین به طور کامل در مورد نحوه‌ی عملکرد این داروها در مورد درمان تشنج به نتیجه قطعی نرسیده اند، اما دو عملکرد کلی از آن وجود دارد:
1) این دسته از AEDsها باعث کم شدن تحرکات الکتریکی بیش از حد مغز که عامل اصلی بروز تشنج هستند، می‌شوند.
2) داروهای ضد صرعی که بر شیوه‌ی انتقال پیام‌های شیمیایی توسط نورون‌ها برای درمان تشنج اثر دارند.
از نظر گستره‌ی عملکردی نیز داروهای ضدصرع به دو دسته تقسیم می‌شوند:
داروهای دارای گستره‌ی محدود (طیف محدود)
این نوع داروها برای نوع خاصی از تشنج استفاده می‌شوند که کانون آن ها مشخص شده باشد (تشنج‌های کانونی). برخی از این داروها برای کودکان و همچنین افراد بزرگسال در درمان تشنج های کانونی، ضعیف، تونیک کلونیک عمومی و دیگر تشنج‌ها کاربرد فراوان دارد. برخی دیگر نیز بیشتر برای معالجه تشنج کودکان مبتلا به صرع غایب (تشنج غایب) کاربرد دارند. این نوع صرع، موجب از بین رفتن هوشیاری در مدت زمانی کوتاه میشود و در زمان حمله ممکن است فکر کنید فرد مبتلا، به خواب فرو رفته است.
داروهای دارای گستره‌ی وسیع (طیف گسترده)
این نوع از داروها برای انواع مختلفی از تشنج‌ها و بیشتر برای افرادی که بیش از یک نوع تشنج را تجربه می‌کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از این داروها بر درمان تشنج پایدار، صرع میوکلونیک، تشنج مختصر، کانونی و تونیک کلونیک و انواع دیگر تشنج در افراد نوجوان مؤثر هستند. همچنین، می‌توان آن ها را همراه با دیگر داروهای ضدتشنج برای تمامی گروه‌های سنی مورد استفاده قرار داد.
عوارض جانبی و احتمالی داروهای ضد تشنج
عوارض جانبی ممکن است در برخی افراد مصرف کننده‌ی داروهای ضد تشنج دیده شود. بهتر است ابتدا این داروها در دوز پایین مصرف شوند (پزشکان معمولاً چنین تجویز می‌کنند) و سپس آرام آرام دوز افزایش پیدا کند تا مقاومت بیمار به دارو بالا برود. به شرطی می‌توانید از دو داروی ضد تشنج به شکل همزمان برای درمان تشنج استفاده کنید که ساز و کار عملکردی آن ها با یکدیگر متفاوت باشد، همچنین باید به تداخل دارویی و نوع دفع داروها از بدن نیز توجه داشته باشید. از جمله عوارض داروهای ضد تشنج می‌توان به:
سرگیجه، افکار آشفته، تهوع، مشکلات پوستی، گیجی و عدم تعادل، تغییر بی علت در وزن افراد، افسردگی، پوک شدن استخوان‌ها، اخلال در عملکرد جنسی افراد، مشکلات کبد، کم خونی آپلاستیک، کاهش پلاکت‌ها و گلبول‌های سفید در خون اشاره نمود. مصرف این داروها باید حتماٌ تحت نظر پزشک متخصص صورت گیرد. از مصرف خودسرانه داروهای ضد تشنج به طور جدی پرهیز کنید و در صورت بروز هرگونه عوارضی به سرعت آن را گزارش نمایید.
در برخی مواقع ممکن است درمان دارویی پاسخ ندهد و یا به تنهایی کفایت نکند و نیاز باشد از راه‌های درمانی دیگری نیز بهره گرفت. در ادامه‌ی مطلب به دیگر راه‌های درمان تشنج خواهیم پرداخت.
از عوارض تشنج بیشتر بدانید.
درمان تشنج با جراحی
جراحی، بسته به نوع و کانون تشنج می‌تواند موفقیت آمیز باشد. انتخاب روش جراحی برای درمان تشنج به عوامل متعددی از جمله: تعداد و شدت تشنج، احتمال آسیب رسیدن به مغز بیمار، آسیب به مغز در اثر تعداد زیاد تشنج، کاهش میزان رضایت از زندگی، تهدید سلامتی دیگر ارگان‌های بدن بیمار (به عنوان مثال تشنج‌های همراه با غش کردن و افتادن)، تسلط پزشکان و امکانات بیمارستان‌ها جهت جراحی، بستگی دارد. به طور کلی، دو روش برای جراحی وجود دارد:
1) شناسایی و از بین بردن کانون تشنج
اگر بتوان کانون تشنج را پیدا کرد، برداشتن آن می‌تواند در کنترل و درمان تشنج مؤثر باشد. مخصوصاٌ اگر تشنج در ناحیه‌ی لوب گیجگاهی مغز قرار داشته باشد. با برداشتن کانون تشنج، یا تشنج به طور کلی متوقف میشود یا حداقل می‌توان به اثر بخشی کنترل دارویی امیدوار شد. توجه داشته باشید، همیشه امکان برداشتن کانون تشنج وجود ندارد. گاهی ممکن است این کانون در قسمت بسیار حیاتی از مغز قرار داشته باشد و نتوان بدون آسیب دیدن دیگر نقاط مغز، آن را برداشت.
2) شناسایی و قطع مسیرهای ارتباطی جهت جلوگیری از گسترش تشنج
نام دیگر آن، جراحی تسکین دهنده است. اگر تشنج کانونی نباشد یا کانون آن درون محل حساسی از مغز قرار داشته باشد و تشنج نیز به صورت مداوم تکرار شود، برای جلوگیری از آسیب بیشتر به مغز و بدن، باید جراحی تسکین دهنده انجام شود. در جراحی تسکین دهنده با قطع ارتباط دو نیمکره (قطع ارتباط پینه‌ای) می‌توان جلوی حملات سقوط را گرفت، حملات سقوط به تشنجی گفته میشود که، به زمین افتادن افراد منجر میشود و در اثر این افتادن‌ها، آسیب‌های جدی می‌بینند.
سایر روش‌های درمان تشنج
تشنج‌های بدون کنترل تأثیرات مخربی بر زندگی انسان‌ها دارند و می‌توانند بسیار خسته کننده باشند یا در حالت بسیار شدید موجب افسردگی افراد شوند. در کنار سایر روش‌های درمان تشنج بهتر است افراد تغییراتی در سبک زندگی خود اعمال کنند و از مصرف مشروبات الکلی و دخانیات بپرهیزند. همچنین استرس‌های ناشی از روند عادی زندگی را کنترل نمایند.
رژیم غذایی کتوژنیک
یکی دیگر از روش‌های درمانی، رژیم کتوژنیک است. این رژیم غذایی با ویژگی‌های منحصر به فردی که دارد، می‌تواندباعث بهبود برخی از انواع تشنج شود. این رژیم حاوی درصد چربی بالا و میزان کمی از کربوهیدارت است. رژیم غذایی مناسبی که امیدها را برای درمان تشنج ناشی از صرع در تمام سنین افزایش داده است.
برانگیختن عصب واگ
در این روش درمانی، الکترودهایی زیر پوست قسمت قفسه سینه قرار می‌دهند. و با استفاده از آن ها پالس‌های خفیفی از راه عصب واگ به مغز می‌فرستند.
درمان تشنج با استفاده از گیاهان دارویی و مواد مغذی
توجه داشته باشید، استفاده از گیاهان دارویی بیشتر جنبه‌ی مکمل و یا پیشگیرانه دارد. اثرات آن ها معمولاٌ در مصرف طولانی مدت به میزان دوز مناسب نمایان خواهد شد. از مصرف خود سرانه‌‌ی داروهای گیاهی نیز به شدت پرهیز کنید. در ادامه، گیاهان دارویی مؤثر برای درمان تشنج را به شما معرفی خواهیم کرد.
دمنوش گیاه کاوا، بابونه، ریشه‌ی سنبل الطیب و عصاره‌ی گل ساعتی می‌توانند با افزایش فواصل بین تشنج‌ها، آرام ساختن ذهن و بطور کلی کنترل تشنج موثر باشند. در مقابل گیاهان مفید در کنترل تشنج، گیاهان دارویی دیگری قرار دارند که مصرف آن ها می‌تواند تشنج را وخیم‌تر کند. مانند: گیاه جنسینگ و جینکو.
مواد مغذی از جمله: ویتامین B6 و E، منیزیم، امگا 3 و تیامین هم می‌توانند برای کنترل تشنج مؤثر باشند.
درمان تشنج با طب سوزنی
بعضی پژوهش‌ها نشان می‌دهند طب سوزنی مؤثر و امیدوار کننده است، اما برخی دیگر، آن را کاملاٌ بی اثر می‌دانند. همچنان ابهام زیادی درباره‌ی اثرات این روش وجود دارد.
مصرف داروهای تولیدی از ماری جوآنای طبی
در راستای گزارش افراد مبتلا به صرع درمورد مصرف داروهای بر گرفته از ماریجوآنای طبی و بهبود تشنج در آن ها، سازمان غذا و دارو (FDA) دارویی با نام Epidiolex را برای درمان برخی از انواع بسیار کمیاب و شدید تشنج ناشی از صرع تأیید کرده است.
نتیجه گیری
خوشبختانه امروزه شناسایی این بیماری بسیار آسان‌تر شده و انواع مختلفی از روش‌های کنترل و درمان آن نیز در دسترس می‌باشند. اگر با دیدن علائم و نشانه‌های اولیه به پزشک متخصص مراجعه نمایید شاید بتوانید خیلی زود و قبل آنکه آسیب‌های جدی به شما برساند برای درمان تشنج اقدام کنید. نکته‌ی بسیار مهم این است که از روش‌های درمانی خود سرانه و یا ابداعی بپرهیزید. اگر سالیان سال است که با تشنج درگیر هستید و حس می‌کنید نیاز به تغییر دارید، قبل از هرگونه اقدامی با پزشک متخصص مشورت نمایید. این بیماری را جدی بگیرید اما هرگز از کنترل و درمان آن ناامید نشوید. برای دریافت اطلاعات بیشتر و دیدن ویدئو های سخنان جناب آقای دکتر امین اسداله پور ( دکتر تشنج ) در این خصوص، می توانید ما را در صفحه اینستاگرم خود نیز دنبال کنید. آدرس صفحه اینستاگرم مراکز علوم اعصاب و روانشناسی سایبر به نشانی زیر می باشد:
2 دیدگاه ها